Όλο το χρόνο, αλλά κυρίως την καλοκαιρινή περίοδο, ο επισκέπτης στην Πάρο, έχει την ευκαιρία να γιορτάσει μαζί με τους κατοίκους του νησιού, σε ένα από τα πολλά πανηγύρια που λαμβάνουν χώρα. Οι αφορμές για γιορτή είναι πολλές σε έναν τόπο που ξέρει πως να τιμάει, με το παρά πάνω, τα ελληνικά ήθη κι έθιμα. Άλλες φορές με επισημότητα κι άλλες με αστείρευτο γλέντι οι Παριανοί, αναβιώνουν τα θρησκευτικά ήθη, μέσα στα γραφικά σοκάκια των οικισμών δίνοντας στη γιορτινή ατμόσφαιρα μια άλλη χροιά, διαφορετική από αυτή που έχουμε συνηθίσει.

 

Οι παραδοσιακοί μεζέδες, θαλασσινοί και μη, έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, το τοπικό κρασί ρέει άφθονο, οι λιχουδιές μαγεύουν τις αισθήσεις του ταξιδιώτη κι η μουσική ενώνει τις καρδιές των παρευρισκόμενων κι αναγαλλιάζει την ψυχή.

Συνδυάστε τις διακοπές σας ακόμα κι αν αυτές δεν είναι την καλοκαιρινή περίοδο, αλλά μες στην καρδιά του χειμώνα, με ένα από τα πολλά πανηγύρια της Πάρου και δεν θα χάσετε:

 

Το Καλοκαίρι

• 23 Ιουνίου: Η ημέρα με το περίφημο πανηγύρι του Κλείδωνα. Το γιορτάζουν με όλη την επισημότητα και, φυσικά, το έθιμο με τις φωτιές, στην Αλυκή, στη Νάουσα και τον Πρόδρομο. Μουσική, χορός, παραδοσιακοί μεζέδες και άφθονο κρασί, πλαισιώνουν το άναμμα της φωτιάς,  στην οποία καίγονται τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια, και το άνοιγμα του "Κλείδωνα", για να επιδοθούν, στη συνέχεια, οι νέοι και τα παιδιά, στα άλματα, που διώχνουν τα κακά πνεύματα, σύμφωνα με την παράδοση.
• 24 Ιουνίου: Αγ. Αθανάσιος ο Πάριος στο χωριό “Κώστος”
• 30 Ιουνίου: Πανηγυρίζει την παραμονή της γιορτής, το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων, κοντά στην Παροικιά.
• 2 Ιουλίου: Ξεχωριστά δρώμενα και εκδηλώσεις στην περίφημη Γιορτή Ψαριού και Κρασιού στη Νάουσα.
• 16 & 17 Ιουλίου: Το πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας, στο χωριό “Κώστος”
• 17 Ιουλίου: Αναβίωση της Τσαμπούνας στη Νάουσα
• 24 Ιουλίου: Πανηγύρι της Αγίας Άννας, στην Παροικιά.
• 26 Ιουνίου: Γιορτάζουν οι εκκλησίες του Αγ. Παντελεήμονα στα χωριά “Κώστος” και “Πρόδρομος”
• 6 Αυγούστου: Πανηγύρι του Σωτήρα στην Αλυκή και στη Μάρπησσα.
• 15 Αυγούστου: Δεκαπενταύγουστος στην Πάρο σημαίνει Παναγία Εκατονταπυλιανή. Στο Ιερό προσκύνημα συγκεντρώνονται χιλιάδες πιστοί και παρακολουθούν τις εκδηλώσεις με ιδιαίτερη κατάνυξη. Τη θεία λειτουργία που γίνεται με κάθε επισημότητα, ακολουθεί η μεγάλη παρέλαση και η περιφορά εικόνας στους δρόμους της Παροικιάς. Το βράδυ, φωταγωγούνται όλα τα σκάφη που βρίσκονται στο λιμάνι και ένα απίστευτο θέαμα με δεκάδες βεγγαλικά πλημμυρίζει με φως τον ουρανό. Ακολουθούν εκδηλώσεις με παραδοσιακή μουσική και χορούς, στην παραλία της Παροικιάς.
• Το βράδυ, φωταγωγούνται όλα τα σκάφη που βρίσκονται στο λιμάνι και ένα απίστευτο θέαμα με δεκάδες βεγγαλικά πλημμυρίζει με φως τον ουρανό. Ακολουθούν εκδηλώσεις με παραδοσιακή μουσική και χορούς, στην παραλία της Παροικιάς.
• 23 Αυγούστου: Το Πανηγύρι των Πειρατών γίνεται με αφορμή την επέτειο από την επιδρομή του Μπαρμπαρόσα στη Νάουσα, το 1537. Τότε, οι άνδρες του θρυλικού κουρσάρου, έκλεψαν τις γυναίκες των Ναουσαίων και εκείνοι πολέμησαν για να τις πάρουν πίσω.
• 27 Αυγούστου: Πανηγύρι του Αγίου Φανουρίου, με παραδοσιακό γλέντι στο χωριό “Αμπελάς”.
• 28 & 29 Αυγούστου: Γιορτάζει ο Άη Γιάννης ο Δέτης, το μοναστήρι που βρίσκεται στο Περιβαλλοντικό & Πολιτιστικό Πάρκο, ενώ πανηγύρι γίνεται και στο χωριό “Λεύκες”.

Το Φθινόπωρο

• Αρχές Σεπτεμβρίου: Παραδοσιακό γλέντι, με θαλασσινούς μεζέδες, κρασί και σούμα γίνεται και στη Γιορτή της Τράτας, στην Παροικιά.
• 8 Σεπτεμβρίου: Γιορτάζει και πανηγυρίζει η Παναγία η Φανερωμένη στα Μάρμαρα
• 14 Σεπτεμβρίου: Πανηγύρι για τον εορτασμό της Υψώσεως  του Τιμίου Σταυρού". Το πρωί  στο προαύλιο του Ιερού Ναού στην Αγκαιριά πραγματοποιείται πανηγυρική Θ.Λειτουργία και προσφέρονται παραδοσιακά κεράσματα. Το ίδιο βράδυ στο λιμανάκι Αλυκής παρουσιάζονται παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
• 25 Νοεμβρίου: Η εορτή της Αγίας Αικατερίνης γιορτάζεται με κάθε επισημότητα στις Λεύκες Πάρου. Το πρωί, στο γραφικό εκκλησάκι, τελείται η Θεία Λειτουργία και στη συνέχεια γίνεται η περιφορά της εικόνας, στα σοκάκια του χωριού. Η 25η Νοεμβρίου είναι και ημέρα μνήμης για την Αντίσταση των Ελλήνων απέναντι στους κατακτητές.

Το Χειμώνα

• Θεοφάνια: Στις 6 του Γενάρη, στα λιμάνια του νησιού, μπροστά από τους παραδοσιακούς οικισμούς, οι νέοι συγκεντρώνονται για να βουτήξουν στα παγωμένα νερά του Αιγαίου και να πιάσουν τον Σταυρό. Με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια γιορτάζονται τα Θεοφάνια στην Παροικιά και στη Νάουσα.
• Απόκριες: Το γλέντι αρχίζει με τα μασκέ πάρτι που γίνονται στα μπαρ και τα καφέ του νησιού και κορυφώνεται με τις αποκριάτικες εκδηλώσεις των συλλόγων του νησιού και τα καρναβάλια των χωριών, με μεγαλύτερα της Νάουσας, της Παροικιάς και της Μάρπησσας.
• Καθαρή Δευτέρα: Αν βρεθείτε στο νησί, την Καθαρή Δευτέρα, μην παραλείψετε να πάτε στην Αλυκή, για να θαυμάσετε το πέταγμα των χαρταετών. Δεν θα δείτε μόνο τους κλασικούς χαρταετούς, αλλά και άλλες αυτοσχέδιες κατασκευές, που αποτελούν παράδοση για το χωριό. Τα παιδιά κατασκευάζουν, επίσης, και την “Κυρά Σαρακοστή”, μια πάνινη κούκλα με επτά πόδια, ένα για κάθε μία από τις εβδομάδες που κρατάει η νηστεία. Ασφαλώς, Σαρακοστή σημαίνει λαγάνα, χαλβάς και άλλα παραδοσιακά νηστίσιμα, που θα βρείτε εν αφθονία στις γιορτινές εκδηλώσεις της Πάρου.

Την Άνοιξη

• 25η Μαρτίου: Η ημέρα γιορτάζεται με λαμπρότητα, στο νησί που φυλάει καλά τις μνήμες του από τον εθνικό-απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Στην Εκατονταπυλιανή γίνεται πανηγυρική Δοξολογία, ενώ παρελάσεις μαθητικές λαμβάνουν χώρα σε πολλά από τα χωριά της Πάρου.
• Μεγάλη Παρασκευή: Αναπαραστάσεις των Παθών στη Μάρπησσα.
• Απρίλιος: Πανηγύρι Αγίου Γεωργίου, στο χωριό Αγκαιριά.
• 8 Μαΐου: Πανηγύρι Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο χωριό “Δρυός”.

Το Ιερό Προσκύνημα βρίσκεται στην Παροικία, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της. Κατά τον Ορλάνδο, κτήτορες του ναού ήταν η Αγία Ελένη με το γιο της, τον Άγιο Κωνσταντίνο.

Την Εκατονταπυλιανή ανέλαβε να φτιάξει ο Ιγνάτιος, μαθητής του πρωτομάστορα της Αγιάς Σοφιάς της Πόλης, Ανθέμιου, σε σχέδιο σχεδόν πανομοιότυπο.

Η εκκλησία αποτελείται από συγκρότημα οικοδομημάτων, που περιλαμβάνει τον κύριο ναό σε σχήμα σταυρού με κιονοστοιχίες και γυναικωνίτη, έξι παρεκκλήσια (Αγ. Νικολάου, Αγ. Αναργύρων, Αγ. Φιλίππου, Αγ. Θεοδοσίας, Αγ. Δημητρίου και της Οσίας Θεοκτίστης, πολιούχου της Παροικίας), τον περίβολο με τα κελιά και το Σταυρικό Βαπτιστήριο, 4ου μ.Χ. αι. το καλύτερα διατηρημένο σε όλη την ορθόδοξη ανατολή. Στο Ιερό Βήμα του Ναού απαντώνται, το Κιβώριο, που είναι το μαρμάρινο επιστέγασμα της Αγίας Τράπεζας, που στηρίζεται σε 4 κολόνες της κλασικής περιόδου με κορινθιακά κιονόκρανα και το σύνθρονο, που είναι ένα μικρό αμφιθέατρο στο βάθος της κόγχης.

Στις 15 Αυγούστου, εορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου με μεγάλη κατάνυξη και θρησκευτικότητα, ενώ το απόγευμα ακολουθεί η Λιτανεία της Εικόνας στα σοκάκια της Παροικίας και στήνεται μεγάλο πανηγύρι.

Η Καταπολιανή είναι από τα σημαντικότερα χριστιανικά μνημεία των Κυκλάδων. Η ονομασία της προέρχεται πιθανώς από το τοπωνύμιο Κατάπολα (γνωστό και από άλλα νησιά του Αιγαίου), ενώ η λέξη Εκατονταπυλιανή, που συνδέεται με θρύλους για 100 πύλες, είναι μάλλον μια λόγια παραλλαγή του τοπωνυμίου. Η παράδοση συνδέει την ανέγερση του ναού της Παναγίας με την αγία Ελένη.

Είναι σταυροειδής βασιλική με κιονοστοιχίες που διαμορφώνουν κλίτη, και ήταν αρχικά ξυλόστεγη. Στα χρόνια του Ιουστινιανού (527-565) οι στέγες αντικαταστάθηκαν με καμάρες και ο φωταγωγός με τρούλλο. Το συγκρότημα συμπληρώνεται με νάρθηκα, βαπτιστήριο και το παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου, του οποίου όλα σχεδόν τα αρχιτεκτονικά μέλη προέρχονται από αρχαία κτίσματα. Στα μεταβυζαντινά χρόνια προστέθηκαν ο ναός της Αγίας Θεοδοσίας (1619) στη βόρεια εξωτερική πλευρά του μεγάλου ναού, το παρεκκλήσιο του Αγίου Δημητρίου, το ανατολικό άκρο της νότιας στοάς και τα κελιά. Η χρησιμοποίηση αρχαίων αρχιτεκτονικών μελών στην οικοδόμηση χριστιανικών ναών είναι συνήθης πρακτική στη Xώρα. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 2.500 αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του ναού της Παναγίας, του βαπτιστηρίου και του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου. Oι μαρμάρινες παραστάδες που υπάρχουν δεξιά και αριστερά της εισόδου του κυρίως ναού της Παναγίας προέρχονται από βωμό της κλασικής περιόδου, διακοσμημένο με τρίγλυφα, αφιερωμένο στον Δία Ελευθέριο, όπως δηλώνει επιγραφή χαραγμένη μεταξύ των τριγλύφων: ΖΕΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙOΣ.

Όλα τα τόξα επάνω από τις πεσοστοιχίες προέρχονται από τους αρχαϊκούς ναούς που υπήρχαν στη θέση Κάστρο, ενώ τα επιστύλια, τα οποία είναι εντοιχισμένα στον κυρίως ναό, προέρχονται από ναό της ελληνιστικής περιόδου. Κομμάτια από επιστύλια από τον ίδιο ναό (σαράντα τον αριθμό) χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό κατά την ανέγερση του βενετσιάνικου Κάστρου. Oι κίονες και οι βάσεις τους προέρχονται από οικοδομήματα της ελληνιστικής περιόδου, τα οποία υπέστησαν διάφορες μετατροπές και επεξεργασίες κατά τους βυζαντινούς χρόνους για να χρησιμοποιηθούν στη μεγάλη χριστιανική εκκλησία. Για την κατασκευή του τέμπλου χρησιμοποιήθηκαν ιωνικά κυμάτια από κτίρια κυρίως της κλασικής περιόδου. Στον ανατολικό τοίχο, δεξιά του τέμπλου, έχει εντοιχισθεί τμήμα μαρμάρινης επιγραφής Άρχοντος Χάρη Σέραπη, προερχόμενο κατά πάσα πιθανότητα από το Σεραπείο του νησιού. Η Αγία Τράπεζα είναι κατασκευασμένη από μεγάλο τμήμα αρχαϊκού κυματίου και τέσσερις σπονδύλους κιόνων των ελληνιστικών χρόνων.

Στο ναό του Αγίου Νικολάου έχουν εντοιχισθεί επτά δωρικά κιονόκρανα, καθώς και δύο τμήματα επιστυλίου από ναούς του τέλους της αρχαϊκής περιόδου. Μετά από μελέτες του καθηγητή Gruben ένα συγκρότημα αρχιτεκτονικών μελών που είχε χρησιμοποιηθεί στο βυζαντινό ναό θεωρήθηκε αρχαίας προέλευσης. Αποτελείται από κιονοστοιχία ιωνικού ρυθμού, η οποία σχημάτιζε τουλάχιστον δύο γωνίες και περιέβαλε έναν εσωτερικό χώρο. Η ταύτιση και άλλων αρχιτεκτονικών μελών, όπως δόμων, αψίδας και βωμού, οδήγησε στην υπόθεση ότι τα αρχιτεκτονικά μέλη ανήκαν σε ιερό της Εστίας και σε Πρυτανείο. Δύο επιγραφές που σχετίζονται με το ιερό της Εστίας ενισχύουν την άποψη αυτή.

Στο βαπτιστήριο εννέα τμήματα από αρχαία επιστύλια χρησιμοποιήθηκαν ως δοκοί επάνω από τους κίονες των πλάγιων κλιτών. Άλλα τμήματα είναι κτισμένα στη μεσαία είσοδο του βαπτιστηρίου, στο αίθριο και στο ναό του Αγίου Νικολάου. Στο δάπεδο του κεντρικού κλίτους του ναού της Παναγίας, μπροστά από το τέμπλο, σε βάθος 1,50 μ., σώζονται στη θέση τους δύο μεγάλοι ιωνικοί κίονες με τις βάσεις τους, οι οποίες θεμελιώθηκαν σε ψηφιδωτό του αρχαίου Γυμνασίου του 3ου αι. μ.X. Tμήμα του ψηφιδωτού αυτού με παραστάσεις άθλων του Hρακλή εκτίθεται στο αίθριο του Mουσείου. Γιάννος Κουράγιος, αρχαιολόγος της ΚΑ' Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων

Οι Κολυμπήθρες αγναντεύουν τον κόλπο της Νάουσας, ενώ οι σμιλεμένοι επί χιλιετίες, από την αλμύρα, το νερό και το αέρα, γρανιτένιοι βράχοι της που προχωρούν μέχρι τη θάλασσα, σχηματίζουν τις διαδοχικές της παραλίες και ένα μοναδικό τοπίο.
Είναι πολλές στη σειρά αμμουδιές, σε ένα σεληνιακό τοπίο έτοιμες να σας ξεκουράσουν και να ικανοποιήσουν όλα τα γούστα και τις ανάγκες σας.
Η παραλία είναι οργανωμένη με πολυάριθμα ταβερνάκια και καταλύματα, ενώ προσφέρονται πολυάριθμες θαλάσσιες δραστηριότητες
Τα νερά είναι απάνεμα, ζέστα και πολύ ρηχά, καθιστώντας τη ιδανική επιλογή για οικογένειες με μικρά παιδιά αλλά και για κάθε απαιτητικό επισκέπτη.

Πρόσβαση: Με καραβάκι από την Νάουσα ή οδικώς, με δικό σας μεταφορικό μέσο.

Αρκετά μεγάλο χωριό, η Μάρπησσα αποτελεί καλή επιλογή για να βρείτε κατάλυμα που θα σας επιτρέψει να επισκεφτείτε χωρίς κόπο πολλές από τις όμορφες παραλίες της ανατολικής πλευράς, μαζί με το επίνειό της, το Πίσω Λιβάδι. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά σε μικρό ύψωμα και δίνει τη δυνατότητα για έναν, ακόμη, περίπατο σε γραφικά δρομάκια, με αιγαιοπελαγίτικη ατμόσφαιρα και πολλά παλιά σπίτια, που χρονολογούνται από τον 17ο και 18ο αιώνα.

Από τα αξιοθέατα της Μάρπησσας, ξεχωρίζουν το Μουσείο Γλυπτών Περαντινού, η μεγάλη βυζαντινή εκκλησία της Μεταμόρφωσης και το μνημείο του Νικόλα Στέλλα. Ο Στέλλας ήταν ένας 23χρονος νέος που πλήρωσε με τον θάνατο την αντίστασή του στους Γερμανούς κατακτητές, στις 22 Μαϊου του 1944. Αναζητήστε, μες στα στενά, το μικρό παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού και μπείτε για να θαυμάσετε το ξυλόγλυπτο, επιχρυσωμένο τέμπλο και το καμπαναριό.

Από τις πλέον χαρακτηριστικές εικόνες της Πάρου είναι αυτή με τους τέσσερις ανεμόμυλους σε κεντρική πλατεία της Μάρπησσας. Από εδώ, ένα μονοπάτι οδηγεί στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου. Το μοναστήρι είναι χτισμένο στον λόφο Κέφαλο, απ' όπου η θέα προς τη θάλασσα και τα γύρω νησιά είναι από τις ομορφότερες της Πάρου. Ο λόφος του Κέφαλου είναι, στην πραγματικότητα, ένα παλιό σβησμένο ηφαίστειο. Στον ίδιο αυτόν λόφο, ήταν, κάποτε, χτισμένο το ενετικό κάστρο του άρχοντα της Πάρου Σομμαρίπα. Καταστράφηκε, όμως, από τις ορδές του πειρατή Μπαρμαπρόσα, μετά το 1537, όταν και το κατέλαβε.

Ιδιαίτερη εμπειρία είναι το Πάσχα στη Μάρπησσα, με την αναπαράσταση των Παθών τη Μεγάλη Παρασκευή και το Πασχαλινό γλέντι.